کد مطلب:46811 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:20

گنجینه پرسمان » قرآن

با وجود اين كه مي دانيم ذات احدي منزّه از هر شريكي است، ولي خداوند در بعضي از آيات مانند سورة قدر (انا انزلناه في ليله القدر) ضمير جمع بكار مي برد. علّت آن چيست؟

خواهر گرامي! خداوند متعال يگانه است، ولي آوردن ضمير جمع به چند جهت ممكن است باشد:

1_ گاهي آوردن ضمير جمع به جهت اهميت دادن به موضوع مهمي بوده كه بايد به آن اهميّت ويژه اي داده مي شد، مانند حفظ و نگه داري قرآن از تحريف. خداوند مي فرمايد: انّا نحن نزّلنا الذّكر و انّا له لحافظون؛[1] ما قرآن را نازل كرديم و خود آن را حفظ مي كنيم.

اين تعبير مشحون از اعجاز و متضمّن پنج ضمير جمع به جهت اهميت دادن به قرآن است. بنابراين جمع آوردن ضمير گاهي به جهت اهميت موضوع است.

2_ برخي از كارهاي الهي به واسطه ملائكه كه جنود و كارگزاران الهي هستند انجام مي شود. در اين گونه موارد جهت تفخيم و تعظيم ضمير جمع آورده مي شود مانند: إنّا كلّ شي خلقناه بقدر؛[2] ما هر چيزي را به اندازه خلق كرديم.

3_ گاهي جمع آوردن ضمير فقط براي تفخيم و تعظيم است، مانند: انّا هديناه السبيل؛[3] ما راه را به شما نشان داديم.[4] گاه ضمير متكلم وحده بيان مي شود كه عنايت خاص به چيزي و به خلق بلاواسطة چيزي معلوم شود و احتمال مداخلة غير و وسائط دفع شود، مثل: يا موسي انّني أنا الله در اين مورد آوردن ضمير جمع منافي با مقصود است.[5]

مرحوم آيت الله طالقاني در تفسير نوين فرمود: در آية انّا انزلناه في ليلة القدر ضمير جمع به كار برده با آن كه او يكتا و يگانه است تا بر عظمت نازل كننده (خدا) دلالت كند. بديهي است آن چه را كه بخشنده اي بزرگ مي بخشد و مي فرستد، قطعاً‍ با اهميّت و عظيم است و نظيرش را در لفظ الم نشرح لك صدرك مي توان يافت.[6]



[1] حجر (15) آية 9.

[2] قمر(54) آية 49.

[3] انسان (76) آية 3.

[4] آيت الله صافي، معارف دين، ج 1، ص 178.

[5] همان.

[6] آيت الله صالقاني، تفسير نوين، ص 274؛ تفسير نمونه، ج 27، ص 181.